Rusya-Ukrayna ortasındaki tansiyon Rusya’nın Ukrayna’nın sonlarına asker yığmasıyla arttı. Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde çatışmaların tekrar patlak vermesiyle savaş tasasının büyümesine yol açtı.
Rusya-Ukrayna krizi Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, Ukrayna’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Luhansk bölgelerini tanıdığını açıklamasının akabinde iki bölgeye askeri birliklerin konuşlanması talimatı verdi.
Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçisi Aleksei Erkhov, Rusya-Ukrayna krizine ait Cumhuriyet’ten Nilhan Aydın’a dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
Erkhov, “Bizim Rusya’nın güvenliğini sağlamaya, insanlarının hayatının ve refahını sağlamaya muhtaçlığımız var. İşte biz de bunu sağlamaya çalışıyoruz, bunu engelleyen ve gelecekte engelleyecek olan her şeye karşı koyarak sağlamaya çabalıyoruz” dedi.
‘Bunu teşvik ettiler’
Sayın Büyükelçi, Rus ve Ukrayna askerlerinin parmakları tetikte, umarız bu tetikler çekilmez. Bölgeyi çok derinden sarsacak bir savaşın eşiğindeyiz. Ukrayna ve Rusya, tarihî bağlarına karşı nasıl oldu da bu duruma geldi?
-Ben de kendi kendime sık sık bu soruyu soruyorum. Tüm bunlar nasıl gerçekleşebildi? Abartısız, asırlarca tıpkı ülkede yaşayan, tıpkı kitapları okuyan ve birbirimizin lisanlarında birebir müzikleri söyleyen bizler, nasıl günümüzdeki duruma geldik? Artık bile bizim etnik kimliğimizi çabucak tespit edemezsiniz, kimin Rus, kimin Ukraynalı olduğu dış görünüşünden ve soyadından anlaşılmıyor.
Evet, hem zaferlerin sevincini hem de kayıpların kederini birlikte yaşadığımız, paylaştığımız vakitler oldu. Hangisinin daha çok olduğunu söylemek güç, ortak tarihimiz tatlı bir pasta değildir, orada çok ölçüde kan, ter ve gözyaşı karışmıştır. Dünya savaşlarının ve iç savaşların zorluklarını, köylülerin kolektifleşme uğraşlarının ve Stalin’in baskılarının feci taraflarını birlikte yaşadık. Tarihi hatıramızda kapanmayan yaralar bırakan kusurlar da vardı. Bunların sorumluluklarını o vakit idarede bulunanlar eşit bir formda taşıyorlar. Etnik Gürcü Stalin, Rus Molotov, Ukraynalı Hruşev ve Brejnev. Bu yanlışların ve bazen de kabahatlerin yarattığı çatlaklar, artık bizi ayıran uçurumlar olmasa da, en azından devlet hudutları ve idrak mahzurları halini almıştır.
Şu anın gelişiminde neyin rolü var pekala?
-Bu süreçte birinin makus iradesi, “siyasi mühendisliği” ve jeopolitik entrikalar yok muydu? Olağan ki vardı, bu dünyada her vakit “bölerek yönetmek” isteyenler vardı, artık de var ve gelecekte de olacaktır. Başlangıçta, Birinci Dünya Savaşı’ndan itibaren, bunu Avusturya-Macaristan Genelkurmayı yapardı, daha sonra da Hitler Nazi partisi ve Alman istihbaratı, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra da Washingtonlu stratejistler bu bayrağı teslim almıştır. Hem 2004 yılındaki “turuncu devrimde” hem 2013-14’teki “Euro-Maydan” olaylarında “renkli devrimler” dediğimiz süreçlerin tüm belirtileri vardı ve bu bir tesadüf değildir. J. Sharp’ın bu çalışmalarını kimlerin benimsediğini ve bu metotların uygulandığı ülkelerin halkları için nasıl sonuçlar getirdiğini hepimiz yeterli biliyoruz. “Maydan olaylarının” ana sloganlarından birinin, “Ruslar darağacına” olduğunu hatırlatmak isterim. Batı’da birileri buna reaksiyon gösterdi mi? Hayır, tam aksisi, bunu teşvik ettiler, Neonazilere kurabiye dağıttılar.
‘Tehditler yükselmemesini istiyor’
Öyleyse şu anda Rusya ne istiyor?
-Rusya aslında çok kolay şeyler istiyor. Komşu Ukrayna topraklarından bizim ulusal güvenliğimize yönelik tehditler yükselmemesini istiyor. Kiev iktidarının NATO’ya girme konusundaki hevesi gerçekleştirilirse, bu ihtimal büsbütün öngörülebilir hale gelir. Donetsk ve Lugansk’taki Rus nüfusun ana lisanlarında konuşma, okuma ve TV seyretme hakları da dâhil olmak üzere, ulusal haklarına hürmetin gösterilmesini ve bunun da mevzuatta belirtilmesini istiyor. En değerlisi de, Rusların ağır olarak yaşadığı bölgelerin, “öteki taraftan” sistematik bombardımana maruz kalmamasını istiyor. BM’in datalara nazaran, “ayrılıktan” sonraki yedi yıl içinde Donetsk ve Lugansk’ta 102’si erkek ve 50’si kız olmak üzere 152 çocuğun öldüğünden, 146 çocuğun yaralandığından haberiniz var mı? Top ateşi devam ediyor, beşerler ölüyor. Yalnızca geçen cuma günü “Rus bölgelere” 600 top mermisi atıldı. Bununla ilgili Kiev’e kimse sitem etti mi? Hayır, oturdukları yerden “Rusya’nın Minsk mutabakatlarının yerine getirmesi gerektiği” konusunda durmadan konuşuyorlar. Birisi, Ukrayna iktidarına Minsk mutabakatlarını kendi hedefleri doğrultusunda sabote ettiği için bir defa bile önemli bir biçimde sitem etti mi?
Hepimiz “çifte standartları” kınıyoruz, sözlerimizle yahut prensip olarak. Lakin bu “çifte standartlar” ile kafana vurduklarında, ayağa kalkmak bir şeyler yapmak istiyor insan. Uzun müddettir sabreden Rusya’nın sabrı sona yaklaştığında Rusya bir şey yaparsa, artık buna alınmaman gerekiyor. Bir atasözümüz der ki, biz atı yavaş koşturuyoruz, ama süratli gidiyoruz.
Gelinen noktada tansiyonun son bulması kelam konusu olamaz mı?
Mesele, “tırmandırma” ile ilgili değil. Akademisyenlerin dedikleri üzere, “Savaş, siyasetin diğer araçlarla devamıdır.” Siyaset ise, ulus ve devlet çıkarlarını gerçekleştirme yoludur. Çıkarlar da, basitçe söylemek gerekirse, neye gereksinimimiz olduğu ve neye gereksinimimiz olmadığından ibarettir. Bizim Rusya’nın güvenliğini sağlamaya, insanlarının hayatının ve refahını sağlamaya muhtaçlığımız var. İşte biz de bunu sağlamaya çalışıyoruz, bunu engelleyen ve gelecekte engelleyecek olan her şeye karşı koyarak sağlamaya çabalıyoruz. Kusura bakmayınız, bildiğimizi yapıyoruz.
‘Rusya Ana’nın beşiğine’ dönmesini kabul etme vaktinin geldiğini söylüyordu
Ukrayna’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC) bağımsızlığını tanıma davetini içeren karar tasarısını parlamentonun alt kanadı Duma tarafından Devlet Lideri Vladimir Putin’ e gönderilen teklif onaylandı. Gelişmeler nasıl şekillenecek?
-İki cumhuriyetin tanınması sıkıntısının, Rusya’da geniş bir kamuoyu tartışmasının konusu olduğunu söylemeliyim. Kimileri bunun 2014’te yapılması gerektiğine inanıyordu. O vakit, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Donetsk ve Lugansk’ı bombalamaktan imtina edeceği düşünülüyordu. Kimileriyse, Minsk mutabakatlarının uygulanması için beklememiz ve bir baht vermemiz gerektiği tavsiyesinde bulunuyordu. Kimisi de, Kiev’in Batı’nın yardımıyla mutabakatlara uymadığını ve onları yok ettiğini ve artık iki devletin bağımsızlığını tanımanın tam vakti olduğunu ve şayet Donetsk ile Lugansk da isterse, onların “Rusya Ana’nın beşiğine” dönmesini kabul etme vaktinin geldiğini söylüyordu. Artık ise tartışmalar sürüyor.
Rusya-Ukrayna tansiyonu dışında Rusya ve Türkiye münasebetlerini kıymetlendirir misiniz?
– İkili münasebetlerden de ortalık sakinleştiği vakit bahsedelim. Bari onlar da ziyan görmesin.
