Bloomberg HT Genel Müdürü Alican Türkoğlu‘nun sorularını yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati gündeme dair merak edilenleri cevaplıyor.
Nebati’nin konuşmasında satır başlıkları ise şöyle:
‘Enflasyon trendinde kırılma görüyoruz’
“Aralık ayından itibaren enflasyon düşecek diye her yerde söyleyerek, beklentilerin buna nazaran oluşturulması tarafında telaffuzlarda bulunduk. Geçen yıl bir kur atağı yaşadık. 20 Aralık’ta KKM’nin açıklanmasıyla fiyatlar olağanlaştı. O gün makro ekonomik göstergelerle alakası olmayan bir operasyon oldu. Döviz arttı. Fiyat artışının temel sebebi dövizdeki artıştır. Direkt bir fiyata yansıtma tavrı oldu. Enflasyonla çabada evvel burada uygun bir kur düzeyi ve öngörülebilirliğin arttığı bir emelimiz vardı. Enflasyon gelmesi gerektiği yere gelmiştir. Emtia fiyatları… Biz net güç ithalatçısıyız. Emtia fiyatlarındaki artışın tesiri enflasyonda yüksek. Geçen yıl 100 milyar dolara varan net güç ithalatı yapmışız. Bunlar fiyatlarda tesir yaptı. Tuzu biberi de savaş oldu.
Enflasyonla gayrette sert formül izlemektense büyümeden taviz vermeden, kepenklerin kapanmadığı bir gaye ortaya koyduk. Bu da Türkiye İktisat Modeli içerisinde koyulmuş bir maksattır. Model çerçevesinde geçen yıl bu vakitlerde 6 ay sonra yaza gelince enflasyonda toparlanma olacak demiştim. Dolarda toparlanma, dünyada stabilleşme varken Türkiye’de besin fiyatlarının düştüğü, turizm gelirlerinin arttığı bir devir. Ben bu devirde düşeceğini söylemiştim. Çok da tenkit aldık. Savaş çıktı. Emtia, güç fiyatları pik yaptı.
Aralıktan itibaren ısrarla evvel baz tesiri dedim. Bugün baktığımızda baz tesirinden fazla enflasyonda yükseliş trendinde kırılma olduğunu görüyoruz. 2023 yılında çok daha rahat gayret edeceğimizi söyledik.”
‘Enflasyonun belini kırdık’
Mevcut fiyatların artış içselleştirildiğini, üzerine gelecek fiyatların kabul edilemeyeceğini söyleyen Nebati, yüksek enflasyonla karşılaşılmayacağı istikametindeki ataleti kırdıklarını belirtti. Vatandaşın fiyat artışlarına çok önemli reaksiyon göstereceğini söz eden Nebati, besin perakendecilerine şu davette bulundu:
“Gelmeden evvel besin perakendecileriyle görüştüm. Fiyatların belirli bir mühlet artırılmayacağı istikametinde davette bulunuyorum. Biz her türlü katkıda bulunmaya hazırız. Enflasyon üreticiler için hoştur, çok kazandığını zanneder. Kısa müddette tüm topluma ziyan verdiği görülmektedir. Süratli bir biçimde bu düşme trendine ahenk sağlayacağız. Marketlerle birlikte, sanayicilerle, üreticilerle kış aylarının bahara kadar beklediğimiz oranlarda gitmesiyle biz bu enflasyonun belini kırdık bir kez, çok daha rahat edeceğimizi söyleyebilirim.”
‘TÜİK’i kimse yıpratmasın’
Konuşmasında TÜİK’e yöneltilen tenkitlere de değinen Nebati, şu kelamları lisana getirdi:
“Kurumlarımıza haksızlık yapıyoruz. TÜİK, Türkiye’nin en değerli istatistik kurumu. BDDK’sından SPK’sına kadar… Bunları el üstünde tutmalıyız. Bunlar çok düzgün işler yapan, şeffalıktan uzak durmayan kurumlar. TÜİK’in enflasyonu açıkladığı gün bir kurum açıklama yapıyor. Bu Türkiye’ye ve TÜİK’e haksızlık. Çalışan sayısı 4 bin. Akredite olması lazım. EUROSTAT tarafından da akredite edilmiş. Öbür tarafta çalışanı çift haneli bile olmayan bir kurum diyor ki; biz bir çalışma yaptık, enflasyon bu kadar. Sistem belirli değil, şeffaf değil, akademisyenler tarafından ilan ediliyor… Siz o vakit deyin ki biz 4 hoca ile anlaştık, her ay enflasyon açıklayacağız, siz de her ayın 3’ünde açıklayın, 3-5 tane fiyat koyarsınız. Siz de yapın… Her TV kanalı, 4-5 hocayla anlaşıp, danışmanlık fiyatı verip yapsın. Bu ne kadar banal bir şey değil mi? Muhalefetin eline bunu vermiş olabilirler. Lakin gerçeği yansıtmıyor. Bu tip sayılarda kimse başına nazaran bir bilgi açıklayamaz. Mesela birkaç hoca açıklama yapsa; Türkiye’de şu kadar Covid hastası var dediğinde ne kadar inanırsınız? Bu kurumu kimse yıpratmasın. TÜİK muhalefetin gayesinde, çok çalışıyorlar, daima baskı altındalar, burada çalışmak kolay değil.”
‘Temmuzda yine artırım olacak’
Memur ve emeklilerin maaşlarına yapılan artırım konusunda değerlendirmelerde bulunan Nebati’nin açıklamaları şöyle:
“Memur ve emeklilerin maaşları kanunla yılda 2 sefer güncellenmek üzere garanti altına alınmış. Toplu mukavelelerde de bu yıl 8 puanlık bir katkı var. Temmuzda 6 puanlık katkı var. Enflasyon bunun üzerine çıkarsa kamu otoritesi de bunu ödemek zorunda. Yaklaşık 10 puan üzere bir artışla yüzde 25’e çekildi artırımlar. Bu 6 aylık artış. Temmuzda yine artırım olacak. 6 puan aslında olacak.
Asgari fiyata orta artırım olacak mı?
Asgari fiyatta yılda bir defa artırım yapılıyor biliyorsunuz. Geçen yıl enflasyondan korumak için orta artırım yapıldı. Yüzde 95’lik bir artış, enflasyonun 30 puan üzerinde. Şu anda taban ücretliye yeniden bir artırım yapıldı. Önümüzdeki yıl geçinmesi için bir artış yapıldı. Enflasyonu biz çözdük. Yıl ortasında minimum fiyata bir artırım olmaması lazım. Bu doğal cumhurbaşkanımızın takdirinde olan bir şey. Geçen yıl yüksek enflasyon var diye artırım yaptık. Yüksek enflasyon devresini kapattık.
‘EYT’nin bütçe üzerinde tesiri olmayacak’
3600 Ek Gösterge çıktı, taşeron çalışanların sorunu çözüldü, sözleşmelilerin bugün programı vardı. Bunlar çözüldü. EYT konusunda bir yük getireceği belirliydi. Bizim bakanlıktaki tüm müsteşarlara, bakan yardımcılarıma özel teşekkür ediyorum. EYT ile önlem alalım dedim ben bizim arkadaşlara. Sessiz sedasız bir biçimde dar bir alanda hesap kitaplarımızı yaptık. Yılı 3,4’lük bütçe açığıyla öngörmüştük. EYT’yi nasıl çözeceğiz diye simülasyon yaptık. Bugün yapılan ekstra artırımlar bir yüktür bütçe üzerinde. 2022 yılı dünyanın en güç yıllarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti, tüm göstergelerde müspet olarak ayrıştı. Enflasyon hariç… Onu da bu yıl bitiriyoruz inşallah. 2022’de hiç kimse makro ekonomik göstergelerin rastgele birisinde olumsuz bir şey oldu diyemez. Enflasyonu da göreceğiz, hissedeceğiz. 2022’yi çok âlâ kapattık, ayın 16’sında bütçe gerçekleşmelerini ilan edeceğiz, değerlendirmelerinizi o vakit yapın lütfen. Seçim yılı olduğunu biliyoruz. Haziran ayında seçim olacağını, baskı altına girebileceğimiz, seçim iktisadına girmeyeceğimizi bilerek önlemlerimizi aldık. EYT ile ilgili 2023’te sorun olacak bir durum yok. Bugünkü artışı da Cumhurbaşkanımız muştuyu verdi. Temmuzda bir artış daha olduğunda memur ve emeklilerimizin beklentilerinin büyük kısmının karşılandığını göreceğiz. EYT’nin bütçe üzerinde tesiri olmayacak. Bugün açıklanan oranların da yükü olmayacak.
200 milyar lira için yetki aldık. Yetkimiz yüzde 5, Cumhurbaşkanımızın da yüzde 5’lik yetkisi var. Meclis de yetkiyi verdi. 16’sında bütçe sayılarında iç-dış borçlanmada oransal olarak, elbette ki enflasyonu yüksek geçirdik biz, bu türlü bir ortamda borçlanma nominal olarak yüksek görünüyor fakat gerçek olarak maksadın altında. Totalde koyduğumuz amacın de altına indi.
‘Kısa günün karı diye düşünenler için söyleyeyim incinir’
Yarın Murat Bey ile 10’da açıklamamız olacak. Orta gelir düzeyindeki vatandaşlarımızın konuta ulaşımında çok geniş ve özgün bir paket hazırladık. Oranları 1’in altında olacak formda bakanımızla açıklayacağız. Önlem alıyoruz fiyat artışlarına karşı. KGF paketimiz var haftaya açıklayacağımız. Orada da konut üretimine yönelik dayanağımız olacak. 2, 3, 4. konut alıp yatırım yapacak şahıslar için değil, kar elde etmek isteyenlere asla müsaade vermemek. Üretimi artırmak istiyoruz. Hayli güçlü bir kampanya olacak. Etraf ve Şehircilik Bakanlığımızla tam bir ahenk içerisindeyiz. Temel emelimiz konuta ulaşmakta zorluk çeken orta gelirliye kolaylık yapmak, asıl amacımız üreticiye yönelik imkanlar silsilesi. Fiyat artışları için son birkaç aydır gerek internet üzerinden, gerek alanda araştırma yaptık. Kısa günün karı diye düşünenler için söyleyeyim incinir.
Otomobilde ötv indirimi olacak mı?
Otomobile yönelik ÖTV indirimi yok. Anlamıyorum, soruyorlar; araç mı alacaksın diyorum, yok araç alamayacağım diyor, aracın ÖTV’sini ne yapacaksın diyorum. Araba piyasası pek canlı, onlar arzı artırsınlar, kapıya koysunlar, o vakit görelim.”
