Montrö Mukavelesi ile ilgili yaptıkları açıklama yapan 103 emekli askerin yargılandığı dava sürüyor. Emekli Amiral Osman Az Kınay, haklarındaki “anayasal nizama karşı kabahat işleme” suçlaması karşısında “Grupta bulunan emekli amirallerin ortalama yaşı 70 civarındadır. Her birinin sıhhat sorunu olduğunu biliyorum. Ben günde en az 12 adet farklı ilaç kullanıyorum. Ayrıyeten o gün 65 yaş üstü olduğumuz için sokağa çıkma yasağına tabiydik” değerlendirmesini yaptı.
TBMM Lideri Mustafa Şentop’un Montrö Boğazlar Kontratı ile ilgili kelamları ve eski Deniz İkmal Kumandanı Tuğamiral Mehmet Sarı’nın makam aracıyla gittiği tarikat konutunda ‘sarık ve cübbe’ ile fotoğrafının ortaya çıkması üzerine, Montrö’nün asla tartışmaya açılmaması tarafında ortak açıklama yapan 103 emekli amiral hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca ‘anayasal sisteme karşı cürüm işlemek için anlaşmak’ suçlamasıyla 12 yıla kadar mahpus istemiyle dava açılmıştı. 103 emekli amiral hakkında, “anayasal nizama karşı hata işlemek için anlaşma” suçlaması ile başka farklı 3 yıldan 12 yıla kadar mahpus cezası istenmişti.
Yargılamanın, dün başlayan birinci duruşması, Ankara 20. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, emeklilerin beyanlarının alınması ile devam ediyor.
‘Bana daima sorulan ‘bizim gemilerimizi Karadeniz’e neden sokmuyorsunuz’ oldu’
Emekli Amiral Engin Heper, misyon yaptığı birinci gemi vazifesinin Boğazlara giren çıkan yabancı gemileri Montrö Sözleşmesi’ne nazaran denetim etmek olduğunu aktardı. Heper, “Ben bu türlü bir yerde misyon yaptım. Bana daima sorulan ‘Bizim gemilerimiz neden Karadeniz’e sokmuyorsunuz?’ oldu. Bu duyuruyu, Montrö’nün feshinin yahut tadilinin Türkiye’nin aleyhine olacağı için imzaladım. Bu yola gidildiği taktirde bize Birleşmiş Milletler Deniz Hukukunu dayatacaklardı. O yüzden Montrö konusundaki her türlü telaffuz ve harekette dikkatli olması gerekildiği kanaatindeyim” dedi.
Emekli Amiral Fazilet Caner Bener, yaptıkları fiilin kanundaki tanıma uymadıkça cürüm oluşturmayacağını belirterek, “Bu kapsamda iddianame tüzel ve yasal olmaktan çok varsayımlara dayalı niyet okumasıdır. Hukukçu değilim ancak duyurunun içerisinde anayasal nizama karşı tek bir tespit ve somut olgu olmadığını anlıyorum” dedi.
Bener, “Kamuoyunun bu türlü bir davayla meşgul edilmesinden hüzün duyuyorum. Emekli diplomatlar da açıklama yaptı, not edildi. Birebir görüşleri söz ettiğimiz halde biz yargılanıyoruz” diye konuştu.
‘Olmayan bir şeyin olmadığı iddianamede de ispat edilmektedir’
Bener, Whatsapp bildirilerinden kimsenin ziyan görmediğini ve “ima” diye bir cürmün olmadığını lisana getirerek, Ankara Emniyet Müdürlüğü’nün iddianamede yer alan HTS tahlil raporuna atıfla “Olmayan bir şeyin olmadığı iddianamede de ispat edilmektedir” diye hatasız olduklarını açıkladı.
Bener, “Günün sonunda ortada hata ve hatalı olmadığı üzere bu cürüm için de cezaya hükmedilmesine kanaatimce mümkün olmamaktadır” diyerek, niyet ve tabir özgürlüğüne verdiği değeri anlattı.
‘Darbeci imalarını kabul etmiyorum’
Bener, yaptıkları açıklamanın akabinde kişilik haklarına saldıran ve masumiyet karinesini ihlal eden bireyler hakkında dava açacağını tabir etti. Bener, vazifede olduğu mühlet içerisinde yaptıklarını anımsatarak, “Darbeci imalarını hak etmiyor, kabul etmiyorum” dedi.
‘Sadece sanıklar aleyhine yazılara yer verilmiş’
Emekli Amiral Ergun Mengi, eğitim hayatından bahsederek, “Emekli amiraller olarak hedefimiz Montrö’nün kıymetini basın duyurusuyla açıklamaktadır. Basın duyurusu kanıyı açıklama ve yayma hürriyetinin kullanıldığı ortak bir duyurudur… İddianameye bakıldığında yalnızca sanıkla aleyhine yazılar ve siyasalların aleyhte olan beyanatlarına yer verildiği görülmektedir” dedi.
Mengi, kendilerinin Montrö’nün tartışmaya açılması ve sarıklı, cübbeli amiralle ilgili açıklama yaptıklarını aktararak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptıkları açıklamalarla ilgili değerlendirmesini okudu. Mengi, “Görüldüğü üzere Sayın Cumhurbaşkanı tam da amirallerin basın duyurusundaki kaygıları taşımaktadır. 78 milletvekili Montrö tartışmaya açılamaz isimli duyuruyla amirallere takviye vermiştir. Yeniden bunlar iddianamede yer almamıştır” diye konuştu.
Mengi, iddianamede TBMM Lideri Şentop’un “Montrö’den çekilmek mümkün” kelamlarından ve sarıklı-cübbeli amiralden kelam edilmediğine, ayrıyeten kendi açıklamalarının akabinde Erdoğan’ın bu iki hususta yaptığı değerlendirmelere de yer verilmediğine dikkat çekti.
Mengi, amiraller duyurusundan bir yıl evvel emekli büyükelçilerin de açıklama yaptığını ve Montrö’nün tartışılamayacağına ait yansılarını lisana getirdiğini anımsattı. Mengi, sanat ve siyaset topluluğundan emsal duyuruları hatırlatarak, bu duyuruların söz özgürlüğü kapsamında değerlendirildiğini söyledi.
‘Montrö bir egemenliğin geri alınmasıdır’
Mengi, Montrö’nün değerine de değinerek, “Montrö bir egemenliğin geri alınmasıdır” dedi ve Montrö’nün hangi kurallarda imzalandığını anlattı.
Mengi, “Şu anda yaşadığımız Rusya-Ukrayna krizinde her platformda Sayın Cumhurbaşkanımız ve Dışişleri Bakanı, Montrö’nün statüsünü bozulmamasının her iki ülkenin de faydasına olduğunu açıklamışlardır. Bunlar da yapılan duyurunun ne kadar haklı olduğunu göstermektedir” dedi.
Mengi, “Bu duyuru örgütlü, planlı programlı, bilinmeyen iştirakli toplantılarla planlanmamıştır. Basına ilan verilmesi gündeme gelmiş. Daha sonra büyükelçiler basın duyurusu dikkate alınarak, Montrö tasaları konulmuştur. Vatandaşlık vazifesi kapsamında Montrö duyurusu son halini almıştır” diye konuştu.
Emekli amirallerin avukatları, duruşmada Mengi’ye sorular sordu. “Emekli amirallere görevlendirme yapabilecek pozisyonda mısınız?” sorusuna Mengi, “Hayır mümkün değil” diye cevap verdi. Mengi avukatın sorularına cevap vererek, açıklamanın taslağının herkesin takip ettiğini söyledi. “Montrö’yü araç olarak kullandık’ tabirini açar mısınız?” sorusuna ise Mengi, “Biraz haddini aşan bir söz olmuş. Sarıklı amiral, Montrö’nün tartışmaya açılması bildirinin başlangıç noktası” dedi.
‘Sokağa çıkma yasağına tabiydik’
Emekli Amiral Osman Ender Kınay, birinci okuduğu taslak metnin akabinde başka emekli amirallerin katıldığını gördükten sonra kendisinin de metne imza attığını aktararak, Montrö’nün tartışmaya açılmamasının kıymetli olduğuna söyledi.
Kınay, kendisinin okuduğu ve imza attığı metinde “Yüce Türk milleti ve aksi halde” tabirlerinin yer almadığını bildirdi. Kınay, “Grupta bulunan emekli amirallerin ortalama yaşı 70 civarındadır. Her birinin sıhhat sorunu olduğunu biliyorum. Ben günde en az 12 adet farklı ilaç kullanıyorum. Ayrıyeten o gün 65 yaş üstü olduğumuz için sokağa çıkma yasağına tabiydik” dedi.
Ne olmuştu?
Emekli amiraller TBMM Lideri Mustafa Şentop’un “Bir Cumhurbaşkanı Montrö’yü feshedebilir mi?” sorusuna “Teknik olarak evet” cevabı vermesi ve Deniz İkmal Kumandanı Tuğamiral Mehmet Sarı’nın sarık ve cüppe ile fotoğraflarının ortaya çıkması üzerine kamuoyunda başlayan tartışmalarla ilgili emekli 103 amiral Montrö açıklaması yapmıştı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Terör Kabahatleri Soruşturma Ofisi’nce emekli amiraller tarafından 4 Nisan’da hazırlanan ve kamuoyunda ‘amiraller bildirisi’ olarak bilinen Montrö açıklamasıyla ile ilgili resen soruşturma başlatılmıştı. Soruşturma kapsamında, kelam konusu bildiriyi hazırlayan ve yayımlanma sürecinde faaliyet gösteren 14 emekli amiralden 10’u Ergun Mengi, Atilla Kezek, Alaettin Sevim, Ramazan Cem Gürdeniz, Az Hakan Eraydın, Bülent Olcay, Kadir Sağdıç, Türker Ertürk, Turgay Erdağ ve Ali Sadi Ünsal gözaltına alındı. Engin Baykal, Cemil Şükrü Bozoğlu, Mustafa Özbey ve Atilla Kıyat ise emniyete söze çağrıldı. Emekli askerler söz süreçlerinin akabinde isimli denetim kuralıyla hür bırakılmıştı. Soruşturma kapsamında 6 emekli amiral ile 1 emekli general 16 Nisan’da, 84 kuşkulu ise 27 Mayıs’ta söze çağrıldı ve onlar da isimli denetimle özgür bırakılmıştı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ‘bildiri’ soruşturmasını tamamlayarak, 103 kuşkulu hakkında iddianame düzenlenmişti. Savcılık TCK’nın 316/1’inci unsuru kapsamında, ‘devletin güvenliğine yahut anayasal nizama karşı hata işlemek için anlaşma’ hatasından 12 yıla kadar mahpus cezası talep etmişti. Ankara 20’nci Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etmişti.
