Rusya’nın Ukrayna’yı işgal edeceğine kendisini oldukça inandırmış olan ABD/NATO ile batı ülkeleri, problemli bölgelerden asker çeken, diplomatik bir yolun olduğunu daima tekrarlayarak dünyaya ilan eden Rusya’yı bir çatışmanın içine sahiden çekmek üzereler.
Daha evvel bir yazımda, “kırmızı çizgileri” şimdi geçilmeyen Rusya’nın, Donbass bölgesine ya da Kırım’a Ukrayna’dan bir hücum gerçekleşmediği sürece rastgele bir işgale girişmeyeceğini belirtmiştim. Lakin evvelki gün Halk tv haber portalında şu haberi okudunuz: “Donbass’ta bulunan Donetsk ile Lugansk’ta tek taraflı bağımsızlığını ilan eden idarelerin temsilcileri, Ukrayna’nın bölgeye yönelik taarruz hazırlığında olduğunu öne sürdü. Donetsk Halk Cumhuriyeti Lideri Denis Puşilin kısa bir mühlet içerisinde Kiev’in topyekun bir atağa geçeceğini söyleyerek, çocukların, bayanların, yaşlıların kümeler halinde organize bir halde Rusya topraklarına gönderileceğini söyledi”.
Bu kriz yeni değil
Eğer doğruysa (çünkü Ukrayna iddiayı reddetti) bu Rusya’nın Kırmızı Çizgileri’nin aşılmak üzere olduğu manasına gelir. Bu da ABD/NATO/Batı’nın Rusya’nın girmesini çok istedikleri savaşın başlaması demek olur. Gelişmelerin başlangıcını hesaba katmadan “filmin son birkaç karesini” izleyerek yorum yapmak yanılgıya düşürür. Vladimir Putin’in liderlik şekli beğenilmeyebilir ya da Rusya’nın “emperyal emelleri” olduğuna inanılabilir, buna karşın tüm bunlardan bağımsız bakılması gereken uzun bir süreç var zira. Yeni değil, 1995’ten beri sonlarına yanlışsız yayılmayı planlamış olan NATO ile sorun yaşıyor Rusya. Putin’le başlayan bir “kriz” değil bu son yaşananlar. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra, Rusya NATO’nun doğuya hakikat genişlemesinin önemli bir güvenlik tehdidi oluşturduğunu yıllardır söylüyor. Bu nedenle NATO’dan teminatlar istiyor. Yalnızca bu değil, AB’nin doğuya hakikat genişlemesini de tehdit sayıyor.
Ama buna karşın NATO genişlemesine orta vermeden yayılmayı sürdürdü. AB de daha evvel SSCB içinde yer almış olan kimi Doğu Avrupa ülkelerini bünyesine kattı. Tüm bunlardan sonra Rusya, kırmızı çizgisini Ukrayna’nın batı sonu olarak belirledi. Bunun ötesine geçilmesi savaş nedeni olacaktı. Lakin AB durmadı. Ukrayna ile İştirak Muahedesi imzalayınca Rusya evvel 2014’de Kırım’ı bünyesine aldı, akabinde Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a müdahale etti. Ukrayna’nın büsbütün batı blokunda olması durumunda buralar Rusya lehine birer tampon bölge olacaktı zira.
Yıllardır NATO’nun genişlemesini tehdit olarak belirleyen Rusya’nın bu tavrı bilindiği halde Ukrayna’nın NATO ittifakı içine çekilmek istenmesindeki ısrar nedir? Elbette her ülke ittifaklar konusunda özgürdür, lakin Ukrayna’nın NATO üyeliğinin, ABD’nin Rusya’yı çevreleme stratejisine uygun düşmesi Moskova tarafından kabul edilir değildir. Bunun yerine Ukrayna’nın “tarafsız” kalması, lakin resmi bağlar kurmadan dilediği ülke ya da ittifakla işbirliği yapması daha sağlıklı bir tahlil üzere görünüyor. NATO’ya üye olmayan Rusya’nın küçük komşusu Finlandiya güzel bir örnektir buna. Tarafsız bir Ukrayna ABD için de bir tehlike arz etmez.
ABD engelleyemez
İddialı görüşler ileri sürmekten hoşlanmamakla birlikte şunu söylemem gerek; şayet Rusya Ukrayna’yı işgali planlıyorsa ABD’nin bunu engelleyecek gücü yok. Bunun için ortaya çıkacak maliyeti ABD bile karşılayamaz. Ekonomik yaptırımları devreye sokması da işe yaramaz zira Rusya Kırım’ı ilhakından bu yana karşı karşıya olduğu yaptırımlara karşın gücünü korudu. Moskova’yı askeri güçle durdurmayı deneyecekse ABD, Rus ordusunun konvansiyonel, hibrit savaşlarda yeteneğini kanıtladığını, son derece donanımlı bir ordu olduğunu hatırlamalı. ABD’nin bu türlü bir çatışma durumunda kaybının çok olması mümkün. ABD, Rus füzelerini etkisiz hale getirmeden muvaffakiyet olacağını düşünüyorsa yanılır. ABD kaynaklı bir atak Moskova’nın nükleer kullanmama taahhüdünü çiğnemesine, bu da bir nükleer savaşın başlamasına yol açar. ABD’nin Ukrayna için bu riski alabileceğine inanan var mı hakikaten? Ukrayna’da risk almasını gerektirecek “büyük” bir çıkarı mı var ABD’nin? Ukrayna şu çok meşhur “ABD ulusal güvenliği için” bir tehdit de değil, hiçbir vakit da olmadı aslında.
Çözüm: Tarafsız Ukrayna
ABD Lideri Joe Biden, tutamayacağı kelamlar veriyor Ukrayna’ya. Bunu sürdürmemeli artık. 2021 yılından başlayarak önümüzdeki yılları Çin ile Rusya’yla çabaya adayan ABD, Rusya’nın başını ağrıtacak her probleme dalmayı bu stratejisinin bir modülü sanıyor. Lakin bu bahiste yanıldığını anlayabileceği bir sürece giriyoruz.
İki değil, çokkutuplu bir dünyadayız. Hegemonyasını gitgide yitiren bir ABD, tüm “süperliğine” karşın bu çokkutupluluk karşısında anında zayıf düşebilir.
Sonuç olarak; Rusya’nın çatışmaya çekilmek istendiği ortada. Diplomatik kanallar kapanmamışken, Donbas’a yönelik bir Ukrayna atılımı önemli bir provokasyon sayılmalı. Elbette kendisinin saydığı, Rusya’nın dolaylı işgal ettiğini düşündüğü bölgeye yönelik teşebbüslerinde haklılık hissesi var lakin tam da artık “oldubittiye” getirerek Ukrayna hudutları içindeki, kimsenin tanımadığı Rus yanlısı cumhuriyetlere operasyon düzenlemesi Ukrayna’nın ABD/NATO’ya çok güvendiğini işareti.
Ukrayna bu güçlere güvenmekle çok lakin çok yanılıyor meğer.
