Yıllar evvel sınıfımızdaki bir Cezayirli öğrenci “bağımsızlık savaşımızın kahramanlarından, başta Ahmed bin Bella olmak üzere haberdarsınız. O nedenle ben size hiç duymadığınız lakin bilmeniz gereken bir çiftten kelam edeceğim” diyerek başlamıştı konuşmaya. Dersimiz Third World Development’di (Üçüncü Dünya Gelişimi). İsmine çok hudut olurdum bu dersin. Birilerinin başlarına nazaran yaptığı sınıflandırmalardan biriydi zira. Tıpkı Orta Doğu üzere. Kime nazaran Üçüncü Dünya, neye nazaran Orta Doğu? Hakikaten hala canım sıkılır bu tanımlamalara.
Bendeniz Gana’yı seçmiştim ödev olarak, Cezayirli arkadaşımız da kendi ülkesini. O gün evvel ben sonra o sunum yapmıştık sınıfa. “Bilmemiz gereken” Cezayirlilerin ismini not etmiştim bir yere. O vakit bilgisayarlar bu kadar yaygın değil, o meşhur kartotekslere kaydederdim notlarımı. Yüzlerce vardı bu türlü. Hepsini sahip olabildiğim birinci bilgisayarıma taşımak, çok lakin çok vaktimi almıştır. O not kesinlikle bir yerlerde duruyordur, ancak kimdiler, isimleri neydi, onları neden bilmemiz gerekiyordu, unuttum hepsini. Lakin hafızanın birtakım şefkatli tavırları oluyor vakit zaman. O konuşmadan, kelamı edilenlerin Cezayir’de doğmakla birlikte batılı komünist bir çift olduğu bilgisi kalmış aklımda. Kırıntısı daha doğrusu.
Yirmi yıl sonra hatırladım
Yıllar geçti ortadan. 20 yıldan fazla bir vakit yani. Bir haber sitesinde dün “Cezayir’in İspanyol asıllı komünist başkanlarından Juliette Garcia Acampora’nın 92 yaşında öldüğünü” okudum. Cezayirli sınıf arkadaşımın kelamını ettiği “komünist çiftten” bayan olan bu olmalıydı. Vefat haberine üzülmekle birlikte, ondan “haberdar” olmak sevindirdi beni doğrusu. Zira sahiden bilinmesi gereken, eşine az rastlanır bir “enternasyonalist komünist”ti Acompora çifti. Hudutları tanımayan, rastgele bir kara kesimini “vatan” bilen bir çift olarak haklarında konuşulmayı hak ediyorlar alışılmış. Kendisi üzere Cezayir’e yerleşmiş bir İtalyan ailenin çocuğu olan komünist eşi George Acampora ile bir arada Cezayir kurtuluş savaşına katılmıştı İspanyol asıllı Juliette..
Juliette Garcia’nın, ailesini İspanya’nın sefaletinden, yoksulluğundan kaçırıp Cezayir’e getiren, bu ülkeye yerleşen babası da İç Savaş’da faşistlere karşı dövüşmek için İspanya’ya döner, ancak Cezayir’e geri dönemez. Savaşta öldüğü kestirim ediliyor. On dört yaşındaki Juliette Garcia, eşiyle Cezayir’in Bab El-Oued kentinde bir ayakkabı atölyesinde çırak olarak çalıştığı sırada tanışmıştır. Genç çift evlenir evlenmez Cezayir Komünist Partisi’ne katılırlar, ömürlerinin sonuna kadar da partili kalırlar. Cezayir’in bağımsızlık savaşı sırasında, 1956’da Georges idama mahkûm edilir, Juliette ise sömürgeci Fransa polislerince tekraren kaçırılarak azaba alınır. Cezayir devrimcilerine karşı vahşetiyle bilinen faşist Fransız örgütü (Fransa devletince desteklenmiştir) OAS’ın (Gizli Ordu) suikast teşebbüslerinden kurtulurlar. 1959’da “affedilen” George 2012’de hayatını yitirir.
Hep hürmet, sevgi gördüler
George 19 Mart 1962’de kazanılan bağımsızlıktan sonra Fransa ile Cezayir ikili vatandaşlığını hak kazanır lakin Fransız vatandaşlığını kabul etmez. Cezayir’in tekrar inşasında faal olarak yer alır, yarbay rütbesiyle emekli oluncaya kadar hizmet etmeyi sürdürür. Juliette de birkaç gün öncesine kadar toplumsal faaliyetlerini aksatmadan yürütmüştür. Ülke eğitimine katkıda bulunmaya devam eder. Fransız sömürgeciliğine karşı giriştikleri gayret Cezayir’de her kesitten insanın hürmetini, sevgisini kazanmalarına yol açar bu mükemmel çiftin. Juliette’in cenaze merasimine başta Cezayir Cumhurbaşkanı olmak üzere tüm devlet yetkilileri ile binlerce yurttaşın katılması bunun ispatıdır.
Üçüncü Dünya sayılıyordu Cezayir. Bu tanımlama bağımsızlığını kazandıktan sonra gösterdiği büyük gelişmeye karşın hiç değişmedi batılının gözünde. İşte Acampora’lar kendi ülkelerine tercih ettiler bu “Üçüncü Dünya ülkesini”. Çok sevdiler. Numaralara bölünmüş bir dünyaya inanmadıkları için “birinci dünya ülkesi” sayılan kendi ülkelerine gitmeyi akıllarına bile getirmediler. Yaşadıkları toprakların bağımsız olması yetmişti onlara.
Cezayirli sınıf arkadaşım, çok haklıymış hakikaten “bilmeniz gerekiyor” demekle.
